Αφακία και η αντιμετώπισή της

Τοποθέτηση Φακού Μπροστά από την Ίριδα

Αφακία είναι η κατάσταση στην οποία ο φυσιολογικός κρυσταλλοειδής φακός και οι δομές του λείπουν από τον οφθαλμό με αποτέλεσμα να έχει χαθεί η ικανότητα εστίασή του. Ο φυσιολογικός φακός στο ανθρώπινο μάτι συγκρατείται στην θέση του από πολλαπλές λεπτές ίνες (ίνες της Ζηνείου ζώνης) που βρίσκονται στην περιφέρειά του και συνδέονται με την δομή που ονομάζεται ακτινωτό σώμα. Μέσω αυτών έχει την ικανότητα να μεταβάλλει την σφαιρικότητά του δίνοντας την ικανότητα εστίασης από τις μακρινές αποστάσεις σε κοντινές, ως την ηλικία των 40-45 ετών, οπότε και επέρχεται η πρεσβυωπία. Μετά την ηλικία των 60 αρχίζει να δημιουργείται η θόλωση του κρυσταλλοειδούς φακού, κατάσταση που μας είναι γνωστή ως καταρράκτης.

Η απώλεια του φακού ή και των δομών στήριξης του μπορεί να οφείλεται σε διάφορα αίτια:

  1. Εκ-γενετής χαλάρωση και μετατόπιση του φακού στο υαλοειδές (lens dislocation).
  2. Τραύμα οφθαλμού με αμβλύ ή οξύ τρόπο, και απόσπαση των ινών της Ζηνείου ζώνης.
  3. Σύνδρομα που συνδέονται με μετατόπιση του φακού (Marfan, ομοκυστινουρία )
  4. Επιπλοκή επέμβασης καταρράκτη.
  5. Ύστερα από πολλαπλές επεμβάσεις υαλοειδεκτομής με καταστροφή/χαλάρωση των ινών της Ζηνείου ζώνης.
  6. Σύνδρομο ψευδοαποφολίδοσης (πολύ συχνό στην Ελλάδα).

Υπό αυτές τις συνθήκες η αποκατάσταση της όρασης καθίσταται δύσκολη και νέα μέτρα απαιτούνται για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Οι πιθανές λύσεις που μπορούν να δοθούν είναι:

 

ΕΙΔΟΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣΥΠΕΡ

ΚΑΤΑ

Διορθωτικά γυαλιά οράσεως
  • Εύκολη λύση.
  • Αναστρέψιμη λύση.
  • Αδυναμία χρήσης σε μονόφθαλμη πάθηση.
  • Μικρό οπτικό πεδίο.
  • Βάρος γυαλιών υψηλό.
Διορθωτικοί φακοί επαφής
  • Αναστρέψιμη μέθοδος.
  • Καλά αποτελέσματα.
  • Ικανότητα χρήσης και σε περίπτωση μονόφθαλμης πάθησης.
  • Δυσκολία στην συνήθεια χρήσης τους από ασθενείς μέσης ηλικίας που δεν έχουν κάνει ποτέ χρήση φακών επαφής.
  • Εμφάνιση συμπτωμάτων ξένου σώματος και ξηροφθαλμίας ειδικά σε προ υπάρχουσα ήδη ξηροφθαλμία.
  • Σχετική πιθανότητα μολύνσεων κερατοειδούς από την καθημερινή χρήση φακού επαφής.
  • Κόστος.
Ένθεση ενδοφακού προσθίου θαλάμου
  • Καλή αποκατάσταση όρασης με πιθανή χρήση διορθωτικών γυαλιών μικρής διάθλασης
  • Αντένδειξη σε ασθενείς με χαμηλό αριθμό ενδοθηλιακών κυττάρων κερατοειδούς.
  • Πιθανή εμφάνιση γλαυκώματος.
  • Αστιγματισμός.
  • Πιθανό μετεγχειρητικό οίδημα ωχράς κηλίδας.
Ένθεση ενδοφακού σκληρικής στήριξης
  • Τοποθέτηση του φακού στην ανατομική του θέση.
  • Χρήση συνήθων φακών χωρίς την ανάγκη ειδικής παραγγελίας.
  • Καλά αποτελέσματα μετεγχειρητικής διάθλασης.
  • Φιλική επέμβαση ως προς το ενδοθήλιο του κερατοειδούς.
  • Χρονοβόρο χειρουργείο.
  • Απαιτεί ειδική χειρουργική τεχνική και εμπειρία.
  • Κλίση φακού και δημιουργία αστιγματισμού ή και διπλωπίας.(11-15%)
  • Χρήση μόνιμων ραμμάτων που μπορεί να προκαλέσουν διάβρωση του επιπεφυκότα με εξάρθρωση των ραμμάτων.
  • Μετατόπιση του φακού/εξάρθρωση φακού από ρήξη ραμμάτων (1.3 με 27%)
  • Χρόνιο οίδημα ωχράς κηλίδας.
  • Ενδουαλοειδική αιμορραγία λόγω τριβής του φακού στο οπίσθιο τμήμα της ίριδας. (11.5%)
  • Αποκόλληση αμφιβληστροειδούς.

(1-5%)

Ένθεση ενδοφακού ιριδικής στήριξης
  • Σύντομο χειρουργείο.
  • Επιλογή τοποθέτησης του φακού άνωθεν ή οπισθίως της ίριδας.
  • Ομαλή αποκατάσταση της όρασης σε σύντομο μετεγχειρητικό διάστημα.
  • Φιλική επέμβαση ως προς το ενδοθήλιο του κερατοειδούς.
  • Πιθανότητα εξάρθρωσης (μερικής 0.9% ή ολικής 0.3%)
  • Αύξηση ενδοφθάλμιας πίεσης 1.25%
  • Μετεγχειρητικό οίδημα ωχράς κηλίδας (1.25%)
  • Αποκόλληση αμφιβληστροειδούς (0.3%).
  • Πιθανή εμφάνιση αστιγματισμού.
  • Πιθανή εμφάνιση ήπιας ενόχλησης σε ύπτια θέση (0.9%).
  • Υψηλότερο κόστος φακού.

Από τα παραπάνω και δεδομένου των αναλογιών η χρήση φακών ιριδικής στήριξης φαίνεται να υπερτερεί στις χειρουργικές – μόνιμες λύσεις του προβλήματος της αφακίας (δεδομένα 5ετιας σε δημοσιευμένες μελέτες) και αποτελεί για εμάς την μέθοδο εκλογής σε ασθενείς που οι συνθήκες επιβάλλουν μια μόνιμη λύση.

Σε κάθε περίπτωση οι παραπάνω μέθοδοι παρόλο που πλέον μας επιτρέπουν ένα σημαντικό ποσοστό αποκατάστασης της όρασης, δεν παύουν να αποτελούν μεθόδους σε ήδη προ υπάρχουσες επιπληγμένες περιπτώσεις και συνεπώς οι προσδοκίες των ασθενών δεν πρέπει να είναι ίδιες με ένα ανεπίπλεκτο χειρουργείο.

Μάθετε περισσότερα για τον καταρράκτη και την επέμβαση καταρράκτη. 

Βασίλειος Παπασταύρου 

Χειρουργός Οφθαλμίατρος